-: HOME :-
UITGEVERIJ
PROFIEL
PARTNERS
WEBSITES
ONDERWIJS
MODULES
PERS
LINKS
CONTACT




TOPFORMA > Pers
TOPFORMA - het bureau voor onderwijs en modules


    Fragmenten uit de artikelen van Ytje Roorda over Examentrainingen Nederlands,
    geplaatst in RD van 18 maart 2005 en in het Friesch Dagblad


    Genieten van taal

    Door Ytje Roorda

    "Als je mij ongelukkig wilt maken, moet je mij in het buitenland zetten. Dan heb ik mijn taal niet meer." Gert Broekema (55) is een bevlogen leraar Nederlands aan het Gomarus College, de gereformeerde scholengemeenschap in Groningen.
    Hij schreef zowel een examentraining Nederlands voor het HAVO als voor het VWO met behulp van zijn 34 jaar ervaring als leraar. Deze examentrainingen blijken aan te slaan. Terwijl nieuwe methodes ongeveer vier jaar nodig hebben om een plaats op de markt te veroveren, deden die van hem daar anderhalf jaar over.

    examentraining HAVO Nederlands Tweede Fase
    nieuwste editie examentraining HAVO Nederlands Tweede Fase

    Wie kent niet de leerling in een examenklas die na de zoveelste onvoldoende op een tekstanalyse bij Nederlands vertwijfeld naar zijn hoofd grijpt en roept: "Ik kán het gewoon niet"? Het is dezelfde moedeloze leerling die vaak te horen krijgt: "Blijf oefenen, maak nog maar een tekst."

    Broekema wil met zijn examentrainingen deze en andere eindexamenleerlingen helpen. HAVO- en VWO-leerlingen moeten voor hun examen Nederlands twee teksten lezen. De eerste tekst moeten ze analyseren en de tweede samenvatten. In de eindexamenklas oefenen de leerlingen zich daarin. Dat kan sinds 2003 met behulp van de boeken van Broekema.

    "De leerlingen kunnen na het maken van examenteksten direct hun eigen werk nakijken met behulp van de goede antwoorden en de toelichting daarbij. Het unieke van mijn examentraining is dat de leerlingen daarbij een overzichtelijk schema aangereikt krijgen. Hierop kunnen ze hun goede en foute antwoorden per vraag invullen met een plus of een min.

    Zo ontstaat er een persoonlijke foutenanalyse. Deze foutenanalyse verwijst naar de theorie voorin het boek, die in vijf overzichtelijke hoofdstukken beschreven staat. De leerlingen kunnen zo heel gericht oefenen en precies zien welk theoriehoofdstuk ze nog eens door moeten werken. Als ze daarna dat stukje theorie gericht bestuderen, behalen ze betere resultaten op de volgende examentekst. In de praktijk zie je dat het werkt.''

    Het uitgangspunt van Broekema bij het schrijven van de examentrainingen was het oplossen van de problemen die de leerlingen hebben als ze de tekst analyseren. Wat vinden de leerlingen moeilijk aan de examenteksten? "De onderwerpen spreken hen niet altijd aan. Dus probeer ik ze vragenderwijs of via een korte introductietekst warm te krijgen voor het onderwerp. Ze gaan dan alvast nadenken over het belangrijkste van de tekst. Zo hoop ik ze te motiveren, want als je al over de zaak hebt nagedacht, leest een tekst veel gemakkelijker."

    Daarnaast is het volgens Broekema een bekend feit dat veel leerlingen het lezen van lange (examen)teksten moeilijk vinden. "Ze hebben veel te weinig woordkennis. Wat betekent bijvoorbeeld faciliteren of de uitdrukking ... uit het goede hout gesneden zijn ...? Ze weten het niet. Daarom is bij iedere examentekst een uitgebreide lijst met woorden en hun betekenissen opgenomen. Daardoor kan ook elke allochtone leerling in de examenklas deze teksten goed lezen en leren begrijpen."

    Dat leerlingen moeite hebben met het lezen van teksten heeft volgens Broekema niet alleen te maken met hun gebrek aan woordkennis. Het ligt ook aan de manier waarop veel leerlingen teksten lezen. "Ze beginnen gewoon met het eerste woord - ze hebben dus de titel al overgeslagen - en lezen woord voor woord naar het einde toe. Aan het slot weten ze niet meer waar het begin over gaat. Zo verdrinken ze in de details.

    Deze examentraining geeft bij elke examentekst een uitgewerkte aanpak van een effectieve manier van lezen. Eerst de grote lijnen. Daarna de hoofdzaken uit elke alinea en dan pas de details koppelen aan wat je al weet. Dat is een uitgekiende methode. Je moet die een paar keer doen en dan wil je niet meer anders. Zo bespaar je een hoop leestijd en dat is ook in de vervolgopleidingen hard nodig."

    Sommige leerlingen hebben geen zin om zo'n lange tekst door te lezen, slaan hem over en beginnen direct met de eerste vraag. Ze zoeken een stukje tekst dat bij de vraag past en ze bedenken wat het antwoord is. Zo gaan ze alle vragen bij langs. Broekema had dit natuurlijk als leraar al lang opgemerkt. "Soms werkt het ook nog, maar vaak niet. Het is beter eerst de tekst goed te lezen en met de schrijver mee te denken. Dan is het pas tijd om de vraag te analyseren en om te kijken: hoe ziet het antwoord eruit dat verwacht wordt?"

    In de examentraining sluit Broekema elk hoofdstuk van de theorie af met een opsomming van allerlei vragen die al eens op de examens gesteld zijn. "Als je dan ook nog eens uitlegt hoe je die vragen het beste kunt aanpakken, dan komen de leerlingen zeker goed beslagen ten ijs."

    Het boek begint met een 'warming up', waarin alle leerlingen hun voorkennis kunnen testen. Sommigen kunnen dan al met de examenteksten gaan oefenen, maar anderen moeten de theorie nauwkeurig bestuderen. "Er doorheen kruipen", volgens Broekema.

    Hij heeft zelf gemerkt dat het goed en werkbaar materiaal is en dat vinden ook zijn collega's in het land. "Het zijn prima methodes. Er valt uitstekend mee te werken", is hun commentaar. Broekema schreef verder een examentraining voor het VMBO GL/TL en hij verdiept zich nu in het niveau van de basisberoeps- en kaderberoepsgerichte leerlingen, om ook voor hen een examentraining te schrijven.


VWO Nederlands 2007 Tweede Fase
nieuwste editie examentraining VWO Nederlands Tweede Fase
Laatste nieuws: In 2007 verschijnt

VMBO Nederlands 2007
nieuwste editie examentraining VMBO-GT Nederlands


    n.a.v. Examentraining HAVO Nederlands, 2004, door Gert P. Broekema. Uitgeverij L & M Educatief- Zeist, 2004 (2e druk)

    Examentraining VWO Nederlands, 2005, door Gert P. Broekema. Uitgeverij L & M Educatief- Zeist, 2004



    Meer informatie over de nieuwste edities
    voor VMBO, HAVO en VWO.




TOPFORMA - Educatie, Modules & Texts Services


© Copyright website 2002 - TOPFORMA